Chuyển hóa của các monosaccarid khác

Chuyển hóa của các monosaccarid khác

Các monosaccarid như fructose có trong mật ong, hoa quả và là sản phẩm thuỷ phân của saccarose, galactose là sản phẩm thuỷ phân của lactose, mannose từ sản phẩm tiêu hóa của polysaccarid và glycoprotein. Sau quá trình tiêu hóa, các monosaccarid vào hệ thống tuần hoàn, chúng được đem đến các tổ chức. Sự chuyển hóa của fructose, galactose, mannose là sự biến đổi của chúng thành sản phẩm trung gian của con đường đường phân.

Fructose

Fructose hấp thu qua niêm mạc ruột không nhanh bằng glucose, nhưng một khi đã vào máu thì sự chuyển hóa lại nhanh hơn. Đời sống bán huỷ của fructose sau khi tiêm truyền ngắn hơn glucose, bằng 18 phút trong khi glucose là 41 phút. Có hai con đường chuyển hóa của fructose: một ở gan và một ở cơ.

- Ở cơ: Fructose chuyển thành fructose-6-phosphat (F6P)dưói tác dụng của hexokinase,F6P thoái hóa tiếp tục theo con đường đường phân.

- Ở gan: có ít hexokinase,một phần glucokinase,nhưng chúng chỉ phosphoryl hóa glucose . Ở gan fructose chuyển hóa qua 6 phản ứng để tạo thành sản phẩm trung gian của con đường đường phân.

Fructose được phosphoryl hóa bởi ATP ở Cl thành fructose -1-phosphat (F1P) dưói tác dụng của fructokina.se( Không có hexokinasevà cũng không có fructokinasecó thể phosphoryl hóa F1P thành F1,6DP). Sau đó aldolasetyp B (có khả năng chặt đôi F1P và cả Fl,6DP; đôi khi được gọi là fructose-1- phosphat aldolase) xúc tác chuyển F1P thành dihydroxyaceton phosphat và glyceraldehyd. Glyceraldehyd có thể phosphoryl hóa bởi ATP thành glyceraldehyd-3-phosphat nhà glyceraldehyd kinase.Glyceraldehyd có thể khử thành glycerol bởi NADH dưới tác dụng của alcol dehydrogenase,rồi phosphoryl hóa bởi ATP thành glycero-3-phosphat nhờ glycerol kinasevà oxy hóa lại bởi NAD⁺ thành dihydroxyaceton phosphat (DHAP) nhờ glycerol phosphat dehydrogenase, cuối cùng nhờ triose phosphat isomeraseđồng phân hóa thành glyceraldehyd-3-phosphat.

Fructose là một đường sinh năng lượng tốt vì sự chuyển hóa của nó nhanh hơn glucose (hoạt động của fructokinasemạnh hơn hoạt động của glucokinase);không phụ thuộc vào hormon.

Galactose

Sự chuyển hóa galactose xảy ra trong gan. Trước hết galactose được phosphoryl hóa ở Cl bởi ATP thành galactose-1-phosphatnhờ galactokinase, sau đó nhờ galacto-l-phosphat uridylyl transferasechuyển nhóm uridylyl của UDP-glucose đến galactose-1-phosphat để thành glucose-1-phosphat (G1P) và ƯDP-galactose. UDP-galactose-4-epimerasechuyển ƯDP-galactose thành ƯDP- glucose. G1P sẽ đồng phân hóa thành G6P để đi vào con đường đường phân nhờphosphoglucomutase(hình 7.8).

Mannose

Mannose chuyển thành F6P trong con đường đường phân sau khi trải qua 2 phản ứng:

- Mannose chuyển thành mannose-6-phosphat dưới tác dụng của hexokinase.

- Phosphomannose isomeraseđồng phân hóa mannose-6-phosphat thành fructose-6-phosphat.

Đọc thêm tại: