Thoái hóa triglycerid (triacylglycerol)
Dưới tác dụng của lipase, triglycerid bị thuỷ phân thành glycerol và acid béo và xảy ra theo từng giai đoạn: trưốc hết, liên kết este ở Cj và C3 bị thuỷphân khá nhanh, phần còn lại là 2-monoglycerid bị thuỷ phân chậm (Hình 8.7). Enzym lipase khu trú ở microsoih của tế bào md và nhậy cảm với hormon; enzym hoạt động dưới dạng phosphoryl hóa, cân proteinkinase và ATPCAMP. Enzym glycerolkina.sexúc tác sự hoạt hóa glycerol, tạo glycerol 3- phosphat. Enzym này có nhiều trong gan, thận, niêm mạc ruột và tuyến vú đang tạo sữa. Glycerol 3-phosphat được oxy hóa thành dihydroxyaceton phosphat (DAP), rồi được đồng phân hóa thành glyceraldehyd 3-phosphat (GAP) nhờ isomerase xúc tác. Glyceraldehyd 3-phosphat được oxy hóa qua nhiều bước thành acid pyruvic, rồi tạo ra acetylCoA để oxy hóa trong chu trình acid citric (Hình 8.8).
Acid béo tự do vào máu, gắn với albumin huyết tương tạo thành một dạng lipoprotein, rồi được dờng máu đưa đến các mô để thực hiện quá trình oxy hóa và tạo năng lượng.
Thoái hóa glycerophospholipid
Nhiều enzym xúc tác sự thuỷ phân các liên kết este của các phospholipid (như lecithin, cephalin,…). Đó là những phospholipase có phổ biến ở các mô và mỗi enzym có tính đặc hiệu riêng:
- Phospholipase A:xúc tác sự thuỷ phân liên kết este ở C2(Cß) của phospholipid, giải phóng 1 phân tử acid béo và tạo lysophospholipid. Enzym này thường có trong nọc rắn, nọc ong và dịch tụy.
- Phospholipase B: xúc tác sự thuỷ phân 2 liên kết este ở C,(Ca) và C2(Cß) của phospholipid, giải phóng 2 phân tử acid béo và phần còn lại là glycerophosphat-base nitơ
- Lysophospholipa.se: xúc tác sự thuỷ phân đặc hiệu liên kết este ở Cị của lysophospholipid (lysophosphatidyl cholin hoặc lysophosphatidyl ethanolamin).
- Phosphodiesterase: đặc hiệu với liên kết phosphodieste, cắt một liên kết este của diestephosphat. Phospholipase c xúc tác sự thuỷ phân liên kết este giữa glycerol và acid phosphoric tạo base nitơ được phosphoryl hóa và diglycerid. Phospholipase D gặp ở các loài cây, xúc tác sự thuỷ phân liên kết este giữa acid phosphoric và base nitơ để tạo ra acid phosphatidic và base nitơ.
- Phosphomonoesterase (phosphatase): xúc tác sự thuỷ phân tiêp sản phẩm thuỷ phân của phosphodiesterase,ví dụ: thuỷ phân phosphocholin đê giải phóng cholin và acid phosphoric.
Trong thiên nhiên, các loại lysophospholipid thường gặp là lysophosphatidyl cholin (lysolecithin), lysophosphatidyl ethanolamin (lysocephalin). Đó là những chất tẩy và gây võ hồng cầu khá mạnh. Nọc rắn thường gây võ hồng cầu VI chứa nhiều loại phospholipase A.Trong gan và huỵết tương có enzym lecithin – cholesterol acyltransferase,xúc tác sự vận chuyển gốc acyl ở C2 của lecithin đến cholesterol để tạo cholesterol este hóa và lysolecithin.
Từ khóa tìm kiếm nhiều:
sinh hoc 10
0 nhận xét:
Đăng nhận xét